İSO Türkiye İmalat PMI anketinin eylül ayı sonuçları açıklandı. Eşik bedel 50’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, İSO Türkiye imalat PMI eylülde 52,8 oldu.
Ağustosta 54,3 seviyesinde gerçekleşen endeks, düşmesine rağmen dalın faaliyet şartlarında güçlü güzelleşmenin sürdüğüne işaret etti. Böylelikle faaliyet şartları son 4 ay boyunca güçlenmiş oldu.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında en berbatın geride kalmasının akabinde olağana dönüş sürecinin devam etmesi, talebin eylül ayında da düzgünleşmesini sağladı. Bunun sonucu olarak, üretim ve yeni siparişlerdeki büyüme sürdü. Her iki alt endeks de üst üste 4’üncü ay artış gösterdi. Bununla birlikte büyüme ağustosa nazaran sürat kesti.
Firmalar artan siparişler doğrultusunda, Şubat 2018’den beri en yüksek oranda istihdam artışı gerçekleştirdi. Kapasitedeki genişlemenin yanı sıra yeni siparişlerdeki artışın ivme kaybetmesi, firmaların birikmiş işlerini azaltmasına imkan sağladı. Başka yandan, Türk lirasındaki zayıflık enflasyonist baskıların eylülde de artmasına yol açtı. Girdi maliyetleri enflasyonu, son 2 ayda artarak Ekim 2018’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Misal halde sonuncu eser fiyatları da son 2 yılın en süratli artışını kaydetti.
Kur artışlarının ihracat pazarlarında rekabet gücünü desteklediği istikametindeki firma bildirimleri, anketin görece olumlu bulguları ortasında yer aldı.
Bu ortada, yeni siparişler ve üretim ihtiyaçlarındaki yükselişin yansıması olarak satın alma faaliyetleri son 4 ay boyunca artış gösterdi. Firmaların stok biriktirme konusundaki temkinli tavrının devam etmesi ve üretimdeki büyümeyi desteklemek için girdilerin kullanılması, girdi stoklarının azalmasına yol açtı.
Kesimlerin birçoklarında faaliyet şartları güzelleşmeyi sürdürdü
İSO Türkiye Sektörel PMI eylül datalarına nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 dalın çoğunluğunda faaliyet şartları güzelleşmeyi sürdürdü fakat birtakım alanlarda zayıflıklar devam etti.
Ana metal ile kimyasal, plastik ve kauçuk dalları büyümenin başını çekerken, besin eserleri ile giysi ve deri eserleri üzere daha çok tüketiciye yönelik çalışan kesimlerde faaliyet şartları yavaşladı. Eylülde üretim 10 dalın 8’inde artış gösterdi ve bu sayı ağustos ayına nazaran değişmedi. En süratli üretim artışı kimyasal, plastik ve kauçuk kategorisinde gerçekleşirken, üretimi azalan bölümler giysi ve deri eserleri ile besin eserleri oldu. Üretimdeki eğilimler genel olarak yeni siparişlerle uyumlu seyretti.
Ana metal bölümünün yeni siparişlerinde Ocak 2016’dan bu yana rekor artış gerçekleşirken, bu bölümü az farkla kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri takip etti. Eylülde yurt dışından alınan yeni siparişlerin arttığı bölümler azınlıkta kaldı ve bu durum toplam yeni siparişleri zayıflatmayı sürdürdü.
Öte yandan, yeniden 10 dalın 8’i, üçüncü çeyreğin sonunda istihdam artışı kaydetti. Ağaç ve kağıt eserleri kesiminde çalışan sayısı genel olarak yatay seyrederken, istihdam azaltan tek bölüm besin eserleri oldu. Operasyonel kapasitedeki artış, firmaların birikmiş işler üzerinde çalışmasına imkan sağladı.
Büyük ölçüde Türk lirasındaki zayıflığın yansıması olarak, girdi maliyetleri tüm dallarda sert formda artmaya devam etti ve dalların birçoklarında enflasyon eylülde ağustos ayına nazaran hızlandı. Kesin eser fiyatları enflasyonu da kesimlerin çoğunluğunda sürat kaydetti.
“İmalatçılar, istihdamı yine büyütmeye yönelik yatırımlara istekli”
Açıklamada görüşlerine yer verilen IHS Markit Iktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları kaydetti: “Son PMI anketinden elde edilen en dikkat cazip gelişme, istihdam yaratma suratının güçlenmesi oldu. Kovid-19 kaynaklı daralmanın akabinde talepte yaşanan güzelleşme sürecinin yansıması olarak, imalatçıların istihdamı tekrar büyütmeye yönelik yatırımlara istekli oldukları görülüyor. Bununla birlikte üretim ve yeni siparişlerdeki artış ivme kaybederken, salgın tehdidi de devam ediyor. Firmalar, toparlanmanın sürebilmesi için yılın son çeyreğinde de eğilimlerin olumlu kalmasını ümit ediyor olacak.”