Finlandiya’nın başşehri Helsinki Havalimanı’nda başlatılan yeni çalışmada özel eğitimli 4 köpek yolcuların koronavirüs olup olmadığını tespit etmek için kullanılıyor. Araştırmalara nazaran eğitimden geçen köpeklerin koronavirüs olan bireyleri tespit etme başarısı yüzde 94 olarak bildirildi.
Köpekler; kanser, şeker, Parkinson, sıtma üzere birçok hastalıkta da ortaya çıkan farklı kokuları alabiliyor. Özel eğitim aldıktan sonra da bu köpeklerin koronavirüs dahil birçok hastalığı ayırt etmesi ve muteber sonuçlar vermesi mümkün.
PCR’dan çok daha inançlı ve süratli olmasına karşın, alternatif olarak düşünülmemesi gerekiyor. Hiçbir tıbbi aygıta köpekler alternatif olamaz. Eğitimi sıkıntı ve maliyeti çok olduğu için yaygın kullanılamayabilir.
PCR’ın ve öteki testlerin de maliyeti düşüyor ve yaygınlaşıyor. Lakin havalimanı üzere kalabalık ortamlarda köpekler ön haberci olarak kullanılabilir.
Temel eğitimi olan köpeklerin 1 hafta ile bir ay içinde koronavirüse karşı eğitilebilecekleri, hiç eğitimi olmayan köpeklerin ise 6 ay içinde yetiştirilebileceği belirtiliyor.
Bu tıp hastalıkları tanıyabilmeleri için, koku alma yeteneği yüksek ve birebir vakitte enerjik, mizacı uygun olan köpek ırkları tercih edilmeli. Labrador, Cocker Spaniel, Malinois üzere köpek ırkları rahatlıkla eğitilebilirler.
Bunların hepsi Türkiye’de de olan köpekler, hepsi de eğitimcilerimiz tarafından eğitiliyor. Koronavirüsle ilgili teşhis yapacak köpeklerin eğitimini Türkiye’de vermek mümkün.
Koronavirüslü hastalardan alınan malzemeler köpeğe sunularak köpek eğitilebilir. Müspet olan hastalardan alınan ter, çorap, maske üzere gereçler aracılığıyla hastalığa ilişkin koku ve kimyasallar köpeğe tanıtılıyor.
Köpek onu bulduğu vakit ödüllendiriliyor, sonrasında farklı kokular ortasına bu numune yerleştiriliyor ve köpek bulduğu vakit yeniden ödüllendiriliyor. Böylelikle köpek ödüllenmeye koşullanarak o kokuyu bulabiliyor.
Sahibinin verdiği ufak bir yiyecek, sevdiği bir top ya da bir okşama köpek için kâfi olacaktır. Köpek aradığı kokuyu bulduğunda büyük bir heyecan gösteriyor ve bundan da anlayabiliyorsunuz. Birebir vakitte köpeğe bulduğu vakit nasıl reaksiyon verebileceğini bile öğretebilirsiniz.
Havalimanlarında ter numuneleri özel düzenekle köpeğin temas etmeyeceği biçimde köpeğe koklatılıyor ve köpek oradaki kimyasalları daha evvelden tanıdığı için reaksiyon veriyor ve neredeyse 30 saniye içinde teşhis koyabiliyorsunuz.
Taşıyıcı kişinin daha belirti göstermeden köpeklerin bu teşhisi yapabilmeleri de mümkün. Münasebetiyle havalimanı üzere kalabalık ortamlarda bu köpeklerin dolaşması bize önemli yarar sağlar.
PCR’ın sonuç verebilmesi için 1 milyon 800 bin molekülün olması gerekirken, köpeğin tanıyı koyabilmesi için 10 ila 100 ortasında molekül kâfi olacaktır. Hassasiyet açısından çok büyük fark var.
Beşerler koku alan reseptörlerin sayısı 5 milyonken, köpeklerde bu sayının 200-300 milyon ortasında. Köpekler ile yapılan testlerin PCR’dan çok daha inançlı ve süratli olmasına karşın PCR’a alternatif olarak düşünülmemesi gerekiyor.
Hiçbir tıbbi aygıta köpekler alternatif olamaz. Eğitimi sıkıntı ve maliyeti çok olduğu için çok yaygın kullanılamaz ayrıyeten gitgide PCR’ın ve başka testlerin de maliyeti düşüyor ve yaygınlaşıyor. Lakin havalimanı üzere kalabalık ortamlarda köpekler ön haberci olarak kullanılabilir. Reaksiyon verdiği vakit bu süreçler daha süratli ve izole bir formda yapılabilir.
Virüsü bulaştırmıyor!
İnsan terinde virüs bulunmayacağı için bu eğitimler sırasında köpeğe virüs geçmesi mümkün değil.
Esasen Koronavirüsten köpek etkilenmediği için hasta olmuyor ve hasebiyle da beşere bulaştırmada köpeğin bir rolü yok.